Türk İhracatçısının Katma Değerli İhracatta Başarısızlığı: Nedenleri ve Çözüm Yolları

Volkan Aydın (PERAKENDE YÖNETİM DANIŞMANI)

Volkan Aydın

Katma değerli ihracat olabilmesi için ilk önce katma değerli üretim düşüncesi ve vizyonu olmalıdır.

Başarısız çünkü bütünsel düşünce kurumlar arası olması gereken alt yapı ve iş birliği çalışmaları yanında hedef ülkelerde tamamlayıcı kurumlar ve pazarlama satış çalışmaları eksik. Bütünsel yaklaşım başarı için çok önemlidir.

Zaten Türk İhracatını iyi analiz ettiğimizde tek kanatlı ve tek gözlü olduğunu hemen anlarız. Katma değerli olması için iki gözlü, iki kanatlı ve çevik olmalıdır. Yani söylemek istediğim sistemde olan yapıda eksikler ve sorunlar var şu an olan yapı katma değerli ihracatın tüm ülkeye ve dünyaya yayılması için yeterli değil. Farklı kurumların birbirini tamamlaması ve tamamlayıcı şekilde iş birliği yapması önemli.

Türkiye’de katma değerli üretim var mıdır diye sorarsak vardır ama azdır örnekler vardır ama yeterli değildir olanların birçoğu da yapancı şirketlere ait olduğunu da belirtelim.

Örnek vermemiz gerekirse Rapunzel Organik Tarım Ürünleri, Alman markası Turşu üreticisi Kühne olabilir.

Katma değerli İhracat olabilmesi için Şirketler, Ticaret Odaları, İhracatçı birlikleri, İhracatçı vakıfları/dernekleri ve diğer sektörel birlikleri ortak akıl çerçevesinde hareket ederek sinerji oluşturmalılar maalesef böyle bir çalışma benim gördüğüm kadarıyla yok. Olmuş olsa idi Türkiye’nin Avrupa’ya ihracatının nerdeyse tahmini 90% yapan Avrupa’daki Türk İthalatçıları ile Ortak Akıl çerçevesinde Ortak çalıştaylar ve iş birlikleri olması gerekirdi.

Ticaret Odaları, İhracatçı birliklerinin ihracatçının önünü açması için hedef ülkelerde ortak Enstitüleri, Araştırma büroları olmalı burada konusunda uzman kişilerin olması ve Türk ihracatçısının hedef ülkelerde sürdürülebilir ihracat yapabilmesi için doğru bilgilendirme yapmaları gerekmektedir.

Zengin ve ihracatı yüksek ülkelerin en önemli özellikleri yukarda yazdığım kurumlarının olmasıdır bilgiyi en doğru şekilde vererek şirketleri doğru yönlendirmesidir. Örnek olarak Almanya federal cumhuriyetinin Türkiye’ de 3 ilde Alman Türk ticaret odası vardır (İstanbul, İzmir, Ankara) Ayrıca Almanya’nın 93 ülkede 150 bürosu vardır Ankara Büyükelçiliği Tarım Müşaviri de vardır. Bu kurumların yanında Alman Eyaletlerinin de Türkiye’de büroları vardır. Tüm bu kurumların ana görevi Alman ekonomisine katma değer katmak hedef ülkelerdeki İş adamlarının üreticilerinin Alman ekonomisine katkı sağlamasının yolunu açmaktır.

Türkiye ürünleri daha çok ham madde olarak değil işleyerek dünya pazarlarına satmalı. Özellikle yüksek üretimi olan fındık, üzüm, incir, kayısı gibi ürünleri işlemeli ara ürün ve son tüketici için çeşitler ve markalar ortaya çıkararak satışını gerçekleştirmesi daha doğru yol olacaktır. Zengin Ülkelerin Sanayisi için işlenmiş ürün üretimin oranının artırılması doğru olacaktır.

Katma değerli İhracat için şirketlerin nasıl olması gerekir?

Tabii ki ilk önce

·         Dünya standartlarında kaliteli üretim yapacak üretim

·         İhracat Vizyonu

·         IFS-BRS-FDA Sertifikasyonların olması (hedef ülkelerde istenilen diğer sertifikalar)

·         Eğitimli tecrübeli İhracat müdürleri

·         Pazarlama ve Markalaşma

·         Müşteri İlişkileri Yönetimi

·         İş birlikleri ve Ağ Oluşturma

·         Yenilikçilik ve Sürekli İyileştirme 

Hedef ülkelerde kendine ait Satış ve Pazarlama şirketi olması çok faydalı olacaktır.

Katma değerli ihracat yapmak, ürün ve hizmetlerde de değer sağlamayı içerir bütün olarak tüm süreçlerde değer üretmekten geçer. Pazar ve saha araştırma analizleri olmadan sürdürülebilir ihracatta mümkün değildir.

Dikkate alınması gereken konular!

Hedef ülkelerde sektör içi bilgilere sahip olmak en önemli özelliktir.

·   Hedef ülkelerde Pazar ve saha araştırma analiz çalışmaları.

·   Hedef Ülkelerde geçerli yasal zorunlulukların bilinmesi.

·   Sektör detayları Üretici, Toptancı, Market sayısı çalışma sistemleri hakim olunması.

·   Ulusal/Etnik/Türk perakende sektörünün özelliklerinin bilinmesi.

·   Farklı satış kanallarının Ulusal/Etnik/Türk/E Ticaret bilinmesi.

Tüm alım kanallarının saha araştırması Sanayi/Horaca/Perakende/Toptancı/Fason/Uluslararası satış yapan şirketlerin detaylı bilgilerine sahip olmak.

·         Türkiye’den alım yapan sektörlerin analizi

·         İzlenmesi ve iletişimde olunması gereken resmi ve sivil kurumların bilinmesi.

·         Hedef ülkede Pazarlama ve satış süreçlerinin iç bilgilerine sahip olunması.

·         Rakip analizi çalışmalarının düzenli yapılması

·         Fiyatlandırmaların doğru yapılması ve sürdürülebilir rekabetçi olunması.

·         Avrupa’daki birlik ve mesleki kuruluşlar ile devamlı iletişim içinde olunması

·         Hedef ülkelerde Düşünce- Davranış-İş Anlayışı hakkında tecrübe sahibi olunması.

·         Hedef ülkelere göre tasarlanmış farklı pazarlara göre stratejik çalışmalar planlanmalıdır.

Küresel değer zincirinde yer almak isteniyorsa geniş düşünmek ve hedef ülkelerde Türk ihracatçısı için gerekli olan tüm bilgilerin sağlanması önemli.

 Neler yapılmalı.

1.      Şirketler, Ticaret Odaları, İhracatçı birlikleri, İhracatçı vakıfları/dernekleri tüm dünyadaki Türk gıda İthalatçıları ile birlikte Ortak Akıl çerçevesinde ortak çalıştaylar organize ederek sektörde olan tüm kesimlerin birbirlerini ile tanışmasını ilişkilerin geliştirmesini ve İhracatın nasıl daha çok olması hakkında vizyon oluşturmalı.

2.      Ticaret Odaları, İhracatçı birlikleri birlikte hedef ülkelerde Enstitü ve Büro kurarak O ülkelerde Türk ihracatçısının ihtiyacı olan iç bilgiler ile beslemelidir.

3.      Hedef ülkelerdeki ulusal alıcıları Türkiye’ye davet ederek Türk tarımını ve gıdalarını tanıtmalı.

4.      Hedef ülkelerde markalardan bağımsız olarak Türk ürünlerinin Pazarlama ve Tanıtım çalışmalarının yapılması.

5.      İş birlikleri oluşturarak, yerel iş ortakları ile stratejik işbirlikleri geliştirilmeli.

6.      Hedef ülkelerde Türk Tarımını ve Gıda ürünlerini tanıtıcı festivaller, seminerler ve Türk gıda ürünlerini tanıtım günleri organize etmeliler.

7.      Hedef ülkelerde Türk Mutfağını tanıtıcı festivaller, seminerler ve Türk gıda ürünlerini tanıtım günleri organize etmeliler.

8.     Hedef ülkelerdeki Gıda Sektöründe olan uzmanlar ile birlikte iş geliştirici çalışmalar organize etmeliler.

9.     İş birlikleri ve Ağ Oluşturma konusunda bilgi bankaları oluşturmalılar.

10.  Hedef ülkelerde yerel iş birlikleri oluşturmak için ön çalışmalar.

11.  Sürekli İyileştirme ve Adaptasyon:

12.  Hedef ülkelerdeki pazar trendlerini yakından takip etmek.

13.  Yerel Gıda Sektörel Medya İş birlikleri:

Gıda ve Mutfak alanında olan tüm dergi, gazete ve dijital medya ile ilişkileri geliştirmek.

Sonuç olarak, Türk ihracatçılarının katma değerli ihracatta başarılı olabilmesi için tüm sektör oyuncularının iş birliği içinde çalışması, bütünsel bir yaklaşım benimsemesi ve hedef ülkelerdeki ihtiyaçları iyi anlaması gerekmektedir. Bu, katma değerli üretim ve ihracatın sürdürülebilir bir şekilde artmasını sağlayacaktır.